วัดพระธาตุจอมมอญ

วัดพระธาตุจอมมอญ
ชื่อสามัญ	วัดพระธาตุจอมมอญ, วัดจอมมอญ
ที่ตั้ง	ตำบลบ้านกาศ อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ความพิเศษ	พระธาตุจอมมอญ
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดพระธาตุจอมมอญ เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลบ้านกาศ อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีเนื้อที่ทั้งหมด 16 ไร่ ปูชนียสถานที่สำคัญคือ พระธาตุจอมมอญ มีงานฉลองในเดือนกรกฎาคมของทุกปี

ประวัติ

วัดพระธาตุจอมมอญมีเจดีย์สำคัญหนึ่งในสี่ของเจดีย์ประจำมุมเมือง ตั้งอยู่บนยอดเขาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเมือง จากหลักฐานค้นพบที่กู่คำ สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพระเจ้าแสนเมืองมา กษัตริย์แห่งนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 ราชวงศ์มังราย โดยให้อุปราช เจ้าแสนคำ เป็นผู้สร้าง ประมาณ พ.ศ. 1935 อัฐิเจ้าแสนคำ ได้บรรจุไว้ที่กู่คำหรือกู่แสนคำ ตั้งอยู่บริเวณ อุโบสถในปัจจุบัน

ราว พ.ศ. 2143 ในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ชาวไทย ไทใหญ่ มอญ กะเหรี่ยง ละว้า จากพม่ามาเป็นสมัครพรรคพวกให้มาขึ้นกับไทย ประกอบกับกษัตริย์มอญได้หนีข้าศึก มาตั้งรกรากอยู่บริเวณนี้ จึงได้ช่วยกันบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุจอมมอญ ภายหลังเจดีย์มีสภาพทรุดโทรมเหลือแต่ซากปรักหักพังเป็นหลุม พ.ศ. 2453 โดยการนำของตระกูลกะเหรี่ยง พ่อเฒ่าหม่อนจอนุ แม่หม่อนโยแฮ พิกุล สร้างครอบองค์เก่า

วัดพระธาตุจอมมอญมีสภาพเป็นวัดร้างในเขตป่ารกชัฏ ต่อมามีสถานะเป็นเพียงสำนักสงฆ์ จน พ.ศ. 2525 ชาวบ้านพะมอลอได้อาราธนาพระภิกษุจากวัดพระพุทธบาทตากผ้า จังหวัดลำพูน มาจำพรรษาที่นี่

พ.ศ. 2540 ทางวัดจึงได้สร้างครอบองค์เดิมให้ใหญ่และสูงขึ้น โดยได้บรรจุพระบรมธาตุพระหนุ (ส่วนคาง) และพระอุรังคธาตุ และได้มีการบรรจุพระธาตุแก้วนำมาถวายโดยคุณรัตนาภร จงจิตรนันท์ วัดพระธาตุจอมมอญตั้งเป็นวัดเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 มีพระอธิการสวัสดิ์ นริสฺสโร เป็นเจ้าอาวาสรูปที่ 1 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2546